PoGramKrAn

Pomyślałam o zamieszczeniu na stronie krótkiego słowniczka gwary bydgoskiej.Oczywiście skarbnicą wiedzy na ten temat jest "Most Królowej Jadwigi" J. Sulimy Kamińskiego. W mojej wersji umieszczę te wyrazy, których znaczenie jest dla mnie jasne, bo słyszałam je w domu mojej Babci Anny z Kocieniewskich Jagły i Jej krewnych. Niektórych używali moi Teściowie i Ich rodziny.Słyszy się te słowa i dziś .Używane są dla podniesienia ekspresji językowe, czasem dla żartu, ale zawsze jest to sentymentalny powrót do czasów i ludzi, których już nie ma.

                a
                ancug -garnitur
                antek - mieszkaniec Bydgoszczy pochodzący z innych dzielnic Polski
                antrejka - przedpokój
                b
                badeje, badejki - kąpielówki
                bamber - chłop
                bamberka - chłopka
                bambetle - pościel
                bana - kolej
                baniarz - pracownik kolei
                blirwa - prostytutka
                bombka - porcja wódki
                bombons - cukierek
                bormaszyna - wiertarka
                brawędzić - marudzić, ględzić
                bumelcug - powolny pociąg, ciuchcia
                być korekt - być w porządku
                być na fleku - czuć się dobrze       
                c
                cetelek - świstek, zaświadczenie
                d
                deka - narzuta, koc
                dekel -denko, pokrywka
                direkt - prosto
                drachel - latawiec
                drabka - drabina
                dukane kartofle - purre ziemniaczane
                dycht - całkiem, zupełnie
                 e
                einfach - zwyczajnie, po prostu
                eintopf - danie jednogarnkowe
                erbnąć - ukraść
               f
                fana - chorągiew, sztandar
                fereta - łach, szmata
                fertig - gotowy, skończony
                fizmatenta - bibeloty, drobiazgi
                flama - kochanka
                frechowny - bezczelny
                furt - ciągle
                futer - pasza
                g
                ganek - ścieżka, przejście
                glajda - ktoś niechlujny, nieporządny
                glaspapier - papier ścierny
                glubka - odmiana śliwki
                gzub - dziecko
                h
                halbka - pół litra
                heklować - szydełkować
                heksenszus - lumbago
               j
                ja -tak
                jaczka - kaftanik
                jadalka - pokój stołowy
                jupa, jupka - kurtka
                k
                karbonada - kotlet
                kasta - skrzynia
                kipa - niedopałek papierosa
                klapsztula - złożona kanapka
                kolonialka - sklep spożywczy
                krojda - syrop buraczany
                krystek - żelazny piecyk
                krzyżak - rdzenny mieszkaniec Pomorza
                kubaba - ziele angielskie
                kuch - placek
                kuczer - wożnica
                l
                langus - wysoki i chudy człowiek
                leberka - pasztetowa
                lorbas - wyrostek, nieusłuchany chłopak
                luj - chuligan, łobuz
                luntrus - nicpoń
                m
                mączka - krochmal
                mączkowany - krochmalony
                młodzie - drożdże
                mudzić - marudzić
                n
                na kredę - na kredyt
                na szago - na przełaj
                nudle - makaron
                o
                obzorgować - postarać się o coś
                p
                papudrok -partacz, niezdara
                pecować - skarżyć
                plachander - łazęga
                plata - piec kuchenny
                plindz -placek ziemniaczany
                pyda - wielorzemienny przyrząd do hłosty
                pyndelek - tobołek
                r
                rumel - wesołe miasteczko
                ryczka - niski drewniany stołek
                rydelek - daszek u czapki
                rzechotać  -śmiać się rubasznie
                s
                sklep - piwnica
                skład -sklep
                smary - lanie, chłosta
                statki - naczynia
                szałerek - szopka, drewutnia
                szlajfka - kokarda
                szneka - drożdżówka
                sznytka  -kanapka
                szruber -szczotka ryżowa
                sztrykować - robić na drutach
                szurgać -szurać
                szwamka - gąbka
                ś
                świętojanka - porzeczka
                t
                tablet - taca
                topek - mały garnuszek
                tutka - papierowa torebka
                w
                westka -kamizelka
                węborek - wiadro
                z
                zaketować  -zamknąć drzwi na łańcuch
                zebuć się - zdjąć wierzchnie okrycie
                zylce -galareta z mięsa
                ż
                żaga -piła
                żyć na knebel - żyć z kimś bez ślubu
       
        Jasne, że wyrazów i wyrażeń gwarowych jest więcej.Czym był uzasadniony mój wybór, napisałam wyżej. Zainteresowanych odsyłam do powieści J. Sulimy Kamińskiego i książki: Andrzej S. Dyszak Jak mówili bydgoszczanie, Mały słownik gwary bydgoskiej,TMMB, Bydgoszcz 2008