Pomyślałam o zamieszczeniu na stronie krótkiego słowniczka gwary bydgoskiej.Oczywiście skarbnicą wiedzy na ten temat jest "Most Królowej Jadwigi" J. Sulimy Kamińskiego. W mojej wersji umieszczę te wyrazy, których znaczenie jest dla mnie jasne, bo słyszałam je w domu mojej Babci Anny z Kocieniewskich Jagły i Jej krewnych. Niektórych używali moi Teściowie i Ich rodziny.Słyszy się te słowa i dziś .Używane są dla podniesienia ekspresji językowe, czasem dla żartu, ale zawsze jest to sentymentalny powrót do czasów i ludzi, których już nie ma.
a
ancug -garnitur
antek - mieszkaniec Bydgoszczy pochodzący z innych dzielnic Polski
antrejka - przedpokój
b
badeje, badejki - kąpielówki
bamber - chłop
bamberka - chłopka
bambetle - pościel
bana - kolej
baniarz - pracownik kolei
blirwa - prostytutka
bombka - porcja wódki
bombons - cukierek
bormaszyna - wiertarka
brawędzić - marudzić, ględzić
bumelcug - powolny pociąg, ciuchcia
być korekt - być w porządku
być na fleku - czuć się dobrze
c
cetelek - świstek, zaświadczenie
d
deka - narzuta, koc
dekel -denko, pokrywka
direkt - prosto
drachel - latawiec
drabka - drabina
dukane kartofle - purre ziemniaczane
dycht - całkiem, zupełnie
e
einfach - zwyczajnie, po prostu
eintopf - danie jednogarnkowe
erbnąć - ukraść
f
fana - chorągiew, sztandar
fereta - łach, szmata
fertig - gotowy, skończony
fizmatenta - bibeloty, drobiazgi
flama - kochanka
frechowny - bezczelny
furt - ciągle
futer - pasza
g
ganek - ścieżka, przejście
glajda - ktoś niechlujny, nieporządny
glaspapier - papier ścierny
glubka - odmiana śliwki
gzub - dziecko
h
halbka - pół litra
heklować - szydełkować
heksenszus - lumbago
j
ja -tak
jaczka - kaftanik
jadalka - pokój stołowy
jupa, jupka - kurtka
k
karbonada - kotlet
kasta - skrzynia
kipa - niedopałek papierosa
klapsztula - złożona kanapka
kolonialka - sklep spożywczy
krojda - syrop buraczany
krystek - żelazny piecyk
krzyżak - rdzenny mieszkaniec Pomorza
kubaba - ziele angielskie
kuch - placek
kuczer - wożnica
l
langus - wysoki i chudy człowiek
leberka - pasztetowa
lorbas - wyrostek, nieusłuchany chłopak
luj - chuligan, łobuz
luntrus - nicpoń
m
mączka - krochmal
mączkowany - krochmalony
młodzie - drożdże
mudzić - marudzić
n
na kredę - na kredyt
na szago - na przełaj
nudle - makaron
o
obzorgować - postarać się o coś
p
papudrok -partacz, niezdara
pecować - skarżyć
plachander - łazęga
plata - piec kuchenny
plindz -placek ziemniaczany
pyda - wielorzemienny przyrząd do hłosty
pyndelek - tobołek
r
rumel - wesołe miasteczko
ryczka - niski drewniany stołek
rydelek - daszek u czapki
rzechotać -śmiać się rubasznie
s
sklep - piwnica
skład -sklep
smary - lanie, chłosta
statki - naczynia
szałerek - szopka, drewutnia
szlajfka - kokarda
szneka - drożdżówka
sznytka -kanapka
szruber -szczotka ryżowa
sztrykować - robić na drutach
szurgać -szurać
szwamka - gąbka
ś
świętojanka - porzeczka
t
tablet - taca
topek - mały garnuszek
tutka - papierowa torebka
w
westka -kamizelka
węborek - wiadro
z
zaketować -zamknąć drzwi na łańcuch
zebuć się - zdjąć wierzchnie okrycie
zylce -galareta z mięsa
ż
żaga -piła
żyć na knebel - żyć z kimś bez ślubu
Jasne, że wyrazów i wyrażeń gwarowych jest więcej.Czym był uzasadniony mój wybór, napisałam wyżej. Zainteresowanych odsyłam do powieści J. Sulimy Kamińskiego i książki: Andrzej S. Dyszak Jak mówili bydgoszczanie, Mały słownik gwary bydgoskiej,TMMB, Bydgoszcz 2008
