PoGramKrAn

Przedmiotem tego opracowania jest strój ludowy,  pożywienie oraz  budownictwo zagrodowe Kujaw od XVIII do początków XX wieku.

STRÓJ

1. Kujawski strój męski:

a) sukmana - długa, za kolana, z sukna granatowego, ze stojącym kołnierzem i wyłogami

b) kaftan - używany latem zamiast sukmany z rękawami do łokcia, krótki, z sukna granatowego, ciemnozielonego lub czarnego

c) żakiet (tzw. jaka, z niem. jacke) - z kolorowego płótna

d) spodnie - szerokie, na co dzień z płótna, od święta z kamlotu (tkaniny wełnianej z domieszkami bawełny), zazwyczaj włożone w buty. Zimą używali tzw. skórzaków, tj. spodni ze skóry owczej, z wełną do wewnątrz.

e) buty (tzw. wywrotki) - ze skóry byka do pół łydki, zamożniejsi - ze skóry jałówki z cholewami do kolan

f) płaszcz (tzw. kiereja) - zakładany na sukmanę, z grubego sukna granatowego lub błękitnego, z szerokimi rękawami i kapturem, zwanym Bóg-zapłać (pod Izbicą: Szczęść-Boże)

g) kożuch - noszony zimą pod kiereją, a wszystko to przewiązują włóczkowym pasem

h) nakrycie głowy - latem czarny kapelusz (tzw. kapalusz) pilśniowy, z wąskim rantem i szerokim dnem, w zimie czapkę barankową, tzw, wykrawankę, z wierzchem sukiennym, w kształcie rogatywki, czasem z „uszami" ze skóry baraniej.

2. Kujawski strój kobiecy:

a)  sukienka (tzw. spódnik) - z wełny lub jedwabiu, bez rękawów

b)  gorset (tzw. stanik) - płócienny lub z taniny wełnianej, bez rękawów

c)  spódnica (tzw. kiecka) - zakładana pod sukienkę, płócienna lub wełniana

d)  kaftanik lub żakiet (tzw. kabat) - noszony świątecznie lub zimą, z krótką pelerynką, wcięty w pasie, zapinany na haftki, z tyłu suto marszczony

e)  fartuch - szeroki, na co dzień płócienny, od święta z tkaniny wełnianej, błękitnej lub białej

f)  biżuteria - kilka sznurów korali i paciorków z medalikiem, krzyżykiem (szkaplerzykiem) na tasiemce. Korale były często wykonane z prawdziwego koralowca.

g)  fryzura - włosy obcięte na wysokości ramion

h)  nakrycie głowy - chustka wełniana, upięta w kształcie turbanu, z przodu sięgającą do połowy czoła. Kobiety zamężne lub wdowy noszą czepiec muślinowy zwany kapka, który obwiązują chustką, spod której wystaje tzw. szlarka, czyli ozdobne marszczenie z tiulu lub białej krepy

i)  pończochy - na co dzień granatowe lub błękitne, od święta białe

j)  sukmana (kiereja) - noszona zimą,  z grubego sukna, długa lub krótki żakiet watowany z bufiastymi rękawami

k)  buty - skórzane, obszyte czerwoną lub zieloną tasiemką z kokardką

l)  koszula - bawełniana, z długim rękawem, ze stanem z grubszego płótna

W dni świąteczne lub idąc do kościoła, kobiety trzymały w ręku białą lub kolorową chustkę.